دوست من، پیانو
آموخته های من از نوازندگی پیانودوست من، پیانو
آموخته های من از نوازندگی پیانواصول شکل گیری گام های مینور (1)
سلام به همه ی دوستان.
خوب، نوبتی هم که باشه، نوبت میرسه به گام های مینور. همونطور که در این پست قبلا گفتم، گام های مینور سه گونه ی مختلف هستن که عبارتند از:
1. گام های مینور (یا گام های مینور طبیعی یا همون Natural)
2. گام های مینور هارمونیک
3. گام های مینور ملودیک
توی این پست، فقط راجب مورد اول صحبت میکنیم، که پایه و اساسِ فهمِ مورد دو و سه هم هست. یعنی اگه شما گام های مینور طبیعی رو یاد نگیرین، در یادگیریِ مینورِ هارمونیک و ملودیک دچار مشکل میشین دوستان. پس به این پست و توضیحاتش خوب دقت کنین.
واسه یادگیری گام های ماژور ما از گامِ دو ماژور شروع کردیم به حرکت، از روی اون اصولی رو پیدا کردیم، و طبق اون رفتیم و گام های ماژور رو یکی یکی ساختیم. لطفا واسه مرور اون گام ها به قسمت گام های ماژور از ستون سمت راست وبلاگ مراجعه کنین.
در گام های مینور طبیعی، که کلا بهشون میگن گام ِ مینور، ما دقیقا همون اصول رو اینجا پیاده سازی میکنیم و پیش میریم. خواهید دید که تفاوت خیلی ناچیزی در روش پیدا کردن تک تک گام های مینور با ماژور وجود داره. حتی واسه پیدا کردن سرکلیدِ گام های مینور هم دوباره میریم و به حلقه ی پنجمین ها (Circle of Fifths) مراجعه میکنیم، که خیلی خیلی کارمون رو ساده میکنه. دقت کنین، واسه گام های مینور به حروفِ کوچک انگلیسی داخل حلقه نگاه میکنیم، و واسه ماژور به حروف بزرگ انگلیسی که بیرون حلقه نوشته شدن.
واسه گامِ مینور، ما از لا مینور شروع میکنیم به یادگیری، چون گامِ لا مینور گامی هست که توی سرکلیدش هیچ دیز و بِمُلی وجود نداره. به شکل زیر دقت کنین
مطالبی که مهم هستن، و باید توی گامِ ماژور و مینور بهشون دقت بشه اینه که: هر گام، از همون نُتی شروع میشه که اسمِ گام هست. مثلا: گامِ دو ماژور با نُتِ دو شروع میشد، گامِ لا بِمُل ماژور با نُتِ لا بِمُل شروع میشد، گامِ فا ماژور هم با نُتِ فا شروع میشد.
اینجا که گامِ ما لا مینور هست، ما از نُتِ لا شروع میکنیم به حرکت، و یک حرکتِ بالا رونده داریم. حرکتِ بالا رونده، یعنی به سمت نُت های زیر تر، یا کلید های سمت راستِ پیانو، مثل شکلی که بالا میبینین. نُتِ اول لا هست، بعدش سی، و به همین شکل رفته تا به نُتِ لای اکتاوِ بالاتر رسیده.
خوب، همونطور که میبینیم دوستان، سرکلیدِ گامِ لا مینور هیچ نمونه دیز و بِمُل نداره. پس اگه سرکلیدی نشونتون دادن که توش هیچ علامتی نبود، اون میشه گامِ لا مینور. یه لحظه صبر کنین!!! سرکلیدِ گامِ دو ماژور هم که همینجوری بود!!؟؟ بلاخره اگه سرکلیدِ یه گام علامتی توش نبود، اون گام میشه دو ماژور یا لا مینور؟! جواب این سوال رو، که واسه همه ی گام های ماژور هم همین قضیه وجود داره، توی پُست بعدی خدمت شما توضیح میدم، همچنین بهتون میگم که منظور از ماژور و مینور چی هست، و اینکه آیا اسمای دیگه ای هم در این رابطه داریم یا خیر.
الگوی شکل گیریِ گام های مینور:
اگه یادتون باشه، واسه گام های ماژور، ما این الگو رو داشتیم:
W W H W W W H
اگه مطلب واستون آشنا نیست، این پست رو مطالعه کنین دوستان.
الگوی شکل گیری گام های مینور به این صورت هست:
W H W W H W W
خوب شروع میکنیم و گامِ لا مینور رو با استفاده از این الگو میسازیم.
توی این گام، تُنیک (یا همون نُتِ اولِ گام) هست لا. از لا باید یک پرده (W) بریم به جلو، که میرسیم به نُتِ سی. از نُتِ سی هم طبق الگو باید نیم پرده (H) حرکت کنیم، که میرسیم به نُتِ دو. از نُتِ دو یک پرده، میرسیم به ر. از ر یک پرده، میرسیم به می. از می نیم پرده، میرسیم به فا. از فا یک پرده، میرسیم به سُل. و در نهایت هم از سُل گفته شده که یک پرده، میرسیم به نُتِ لا، که در اکتاوِ بالاتر هست. یعنی همون عکس بالایی. دوباره همین پاراگراف رو بصورت دقیق بخونین و روی عکس بالا چکش کنین.
قبل از ادامه دادن، و بررسی چندتا گامِ مینور دیگه، من اینجا اولین تفاوت بینِ گامهای ماژور و مینور رو میگم خدمت شما. اگه خوب نگاه کنین به دوتا الگو، میبینین که هر دوتا از 5 تا فاصله ی پرده (یعنی همون W)، و 2 تا فاصله ی نیم پرده (یعنی همون H) ساخته شدن. از لحاظِ پرده و نیم پرده، فقط جابجایی بین اونا هست، که گام رو ماژور و مینور کرده. واسه گامِ ماژور، نیم پرده ها در مکانِ سوم و هفتم هستن، اما برای مینور، نیم پرده ها در مکانِ دوم و پنجم.
گامهای مینور هم، مثل گام های ماژور، سرکلیدهاشون به دو دسته تقسیم میشن: اونایی که توی سرکلیدشون فقط دیز هست، و اونایی که توی سرکلیدشون فقط بِمُل هست. دقت کنین، هیچ سرکلیدی، دیز و بِمُل رو باهم نداره. حواستون به این نکته باشه.
با توجه به این حلقه ی پنجمین ها، اگه از لا مینور به سمت راست برین، گام های مینور دیز دار تولید میشن، و اگه به سمت چپ بچرخین، گام های مینورِ بِمُل دار. اگه طبق این عکس بخوام بگم کدوم گام ها دیز دار هستن، میشن:
می مینور (e)، سی مینور (b)، فا دیز مینور (#f)، دو دیز مینور (#c)، سُل دیز مینور (#g)، ر دیز مینور (#d)، و در آخر هم لا دیز مینور (#a). یعنی گام هایی که از سمتِ راستِ حرفِ a که نشون دهنده ی گامِ لا مینور هست شروع شدن به چیده شدن.
سوال: چرا گام های مینور دیز دار فقط اینا هستن؟ چرا مثلا دو دیز مینور نداریم اینجا؟!!
جواب: وقتی که میخوان گام های دیز دار رو بسازن، از روی گامِ قبلی، میان و گامِ بعدی رو مشخص می کنن. چه ماژور باشه، چه مینور، گامِ دیز دارِ بعدی، از روی نُتِ پنجُمِ گامِ قبلی ساخته میشه. این مطلب رو در مبحثِ گامِ ماژور توضیح دادیم، حتما توی این پست هم مطالعه کنین اگه با این موضوع آشنایی ندارین. اینجا ترتیبِ گام های مینورِ دیز دار رو بررسی میکنیم ببینیم درست هستن یا نه:
اولی که گامِ لا مینور هست. به من بگین پنجمین نُت، توی این گام چیه؟ یعنی اینکه توی عکسِ بالا نگاه کنین، از خودِ نُتِ لا بشمُرین، ببینین پنجمین نُت چیه؟ میشمریم: لا، سی، دو، ر، می. پنجمین نُت شد نُتِ می. پس گامِ مینورِ دیز دارِ بعدی میشه گامِ می مینور. به همین راحتی.
واسه اثباتِ این قضیه، من گامِ می مینور رو اینجا طبقِ الگو میسازم، و بعدش میریم ببینیم گامِ مینور دیز دارِ بعدی چی میشه. واسه ساختنِ گامِ می مینور، اول نُتِ می رو باید بذاریم. بعدش طبق الگو باید یک پرده حرکت کنیم، که میرسیم به نُتِ فا دیز. یعنی پس دومین نُت توی گامِ می مینور هست فا دیز. از فا دیز باید نیم پرده حرکت کنیم به جلو، که میرسیم به سُل. از سُل باید یک پرده حرکت کنیم، میرسیم به لا. از لا هم باید یک پرده حرکت کنیم، میرسیم به سی. از سی طبق الگو، باید نیم پرده حرکت کنیم، میرسیم به دو. از دو هم یک پرده میرسیم به ر. در نهایت از ر هم باید یک پرده حرکت کنیم، که میرسیم به نُتِ می در اکتاوِ بالاتر. پس، طبق این الگو، گامِ می مینور، یک نُتِ دیز دار داره، که اونم هست: فا دیز. تا اینجا گامِ می مینور بالا رونده ساخته شد. حالا اگه همین نُت ها رو برگردیم به سمت پایین، میشه پایین رونده. شکلِ زیر، گامِ می مینور بصورت بالا رونده و پایین رونده هست:
سوال: نُتِ پنجم در این گام چی هست؟
جواب: میشمریم: می، فا، سُل، لا، سی. نُتِ پنجم سی هست، پس گامِ بعدی مینور دیز دار میشه سی مینور.
همونطور که میبینین دوستان، توی سرکلیدِ این گام، روی نُتِ فا علامتِ دیز میذارن. این یعنی گامِ ما می مینور هست.
توی پست بعدی، در زمینه ی گام های مینور، چندتا گامِ دیز دار و بِمُل دارِ مینور رو بررسی میکنیم، و در نهایت هم تفاوت بین گام های مینور و ماژور رو با هم خواهیم دید.
تا بعد دوستان...
مباحث مرتبط: