دوست من، پیانو
آموخته های من از نوازندگی پیانودوست من، پیانو
آموخته های من از نوازندگی پیانواصول شکل گیری گام های مینور (2)، گام های ماژور و مینورِ نسبی مربوط به آن ها
سلام دوستان.
با قسمت دوم از بحث گام های مینور در خدمت دوستان هستم، که در این قسمت با سرکلیدِ تمامِ گامهای مینورِ دیز دار آشنا میشیم، و تفاوت این گام ها رو با گام های ماژورِ دیز دار بررسی میکنیم.
اگه قسمت اول گامهای مینور رو مطالعه نفرمویدن، حتما این پست رو ببینین دوستان.
الگوی شکل گیری گام های مینور به این صورت بود:
W H W W H W W
بذارین یه تمرینِ کوتاهِ دیگه روی ساختنِ گامِ مینور داشته باشیم. گامِ دو دیز مینور رو میسازیم: طبقِ نامِ گام، اولین نُتِ ما، نُتِ دو دیز هست. طبق الگو، اول یک پرده (یعنی دو تا نیم پرده) میریم به جلو، میرسیم به ر دیز. از ر دیز باید نیم پرده بریم به جلو، میرسیم به می. از می گفته شده که باید یک پرده حرکت کنیم، میرسیم به فا دیز. از فا دیز هم باید یک پرده بریم جلو، میرسیم به سُل دیز. از سُل دیز، نیم پرده میریم جلو، میرسیم به لا. از لا هم یک پرده، میرسیم به سی، از سی هم یک پرده، که باز میرسیم به همون دو دیز، که در اکتاوِ بالاتر هست، و گامِ ما کامل میشه. پس توی گامِ دو دیز مینور، ما چهار نُتِ دیز دار داریم که هستن دو دیز، ر دیز، فا دیز، و سُل دیز. پس توی سرکلیدِ گامِ دو دیز مینور، روی نُت های فا، دو، سُل و ر علامتِ دیز میذاریم، و از نُتِ دو شروع میکنیم به رسمِ گام. شکل زیر، شکلِ گامِ دو دیز مینور هست:
تصویری که در لینکِ زیر هست، شکلِ سرکلیدِ تمامِ گام های مینورِ و ماژوره. روش کلیک کنین و ببینینش، و به توضیحاتِ بعدش دقت کنین دوستان:
تصویرِ سرکلیدِ تمامِ گام های ماژور، و گام هایِ مینورِ نسبی آن ها
همونطور که در شکلِ بالا دیدین، بالای تصویر، گامِ لا مینور رو جلوی گامِ دو ماژور گذاشته، و توی سرکلیدی که بینشون مشخص کرده هیچ دیز و بِمُلی وجود نداره. یعنی اگه قطعه ای دیدین که توی سرکلیدش هیچی نیست، یا دو ماژوره، یا لا مینور. اگه به جدول پایین سمتِ راست نگاه کنین، سرکلیدِ تمامِ گام های ماژورِ دیز دار رو در کنارِ گام های مینورِ دیز دار، که سرکلیداشون یکیه، کنارِ شکلِ سرکلید قرار داده. توی ستونِ .key sig، شکلِ سرکلید رو کشیده، و تعدادِ دیز های اون رو نوشته. توی ستونِ # added، نُتِ دیزی که به نُت های دیز دارِ قبلی، توی سرکلید، اضافه شده رو نشون داده. دوتا ستون بعدی هم که مشخصه، یکیشون گامِ ماژور رو نشون داده، یکی هم گامِ مینور رو. اگر مفید هست، عکس رو پرینت کنین و مرور کنین هر روز تا ملکه ی ذهنتون بشه.
چون این گام های مینور، دقیقا همون نُت های گام های ماژور رو دارن، بهشون میگن گام های مینور نسبی. اینجا نسبی برمیگرده به نسبت، یه چیزی تو مایه ی اعضای خانواده، که یک DNA دارن!!!
سوال: چطوری از روی سرکلید بفهمیم که کدوم گام رو داریم نگاه میکنیم؟
جواب: واسه گام های ماژور، نُتی که آخرین دیز روش نشسته رو در نظر میگیریم، و نیم پرده میبریمش بالا، میشه گامِ ماژورِ ما. مثلا اگه توی شکل نگاه کنین، آخرین نُتی که در گامِ لا ماژور (A Major) علامت دیز نشسته روش، نُتِ سُل هست. پس سُل دیز رو نیم پرده میبریم بالا میشه لا. پس گامِ ما لا ماژوره.
واسه گام های مینور، دقیقا همین کار رو انجام میدیم، اما این بار بجای اینکه نیم پرده ببریم بالا، یک پرده آخرین نُتی رو که دیز گرفته میاریم پایین. مثال میزنیم: توی گامِ سُل دیز مینور (G# minor)، آخرین نُتی که دیز گرفته هست نُتِ لا دیز. اگه لا دیز رو یک پرده ببریم عقب به همون سُل دیز میرسیم.
هر دوتا رو توی عکس، و ستون دیز ها ببینین و بررسی کنین که دقیقا واستون روشن بشه که درسته.
اولین نکته ای که در تفاوتِ گامِ ماژور و مینور باید مد نظر داشت، نُتِ آغازگرِ گام هست، که با این سرکلید، از کدوم نُت شروع شده به کشیدن. دوتا عکسِ پایین رو نگاه کنین:
گامِ لا ماژور
گامِ فا دیز مینور
اگه دقت کنین، سرکلیدِ هر دوتا گامی که بالا نشون داده شده، سه تا نُتِ دیز مثلِ هم داره. اما اولی اسمش گامِ لا ماژور هست، و دومی اسمش هست فا دیز مینور!! چرا؟ چون اولی از نُتِ لا شروع کرده به نوشته شدن، و دومی از نُتِ فا دیز (فا دیز، چون روی فا علامتِ دیز گذاشته، دقت کنین). این یعنی اینکه کُلِ قطعه ای که نوشته میشه، حولِ این نُت، بعنوانِ تُنیک، میچرخه و محورِ کُلِ قطعه این نُت هست.
یک تفاوت خیلی خیلی جالبی که بینِ آهنگهای نوشته شده توی گامِ ماژور با مینور وجود داره، حس و حالی هست که توی این آهنگها هست. آهنگهای توی گام های ماژور، شادتر و زنده تر هستن، نسبت به آهنگهایی که توی گام های مینور نوشته میشن.
واسه اینکه بصورت عملی این قضیه رو حس کنین، برین پُشت پیانو بشینین و این دوتا آکورد رو بگیرین، و خوب به صداشون گوش کنین: آکورد دو ماژور، و آکورد دو مینور. اگه آکورد گیری رو مسلط نیستین، به این سایت برین، و از توی ستونی که حروف هست حرفِ C، و از توی ستون جلویش کلمه ی maj رو اول انتخاب کنین و بزنین play، صدایی که میشوین صدای آکوردِ دو ماژور هست. بعد با همون C، کلمه ی min رو از جلوش انتخاب کنین و بزنین play، این صدا میشه صدای آکورد دو مینور. همین کار رو میتونین با بقیه ی آکوردها هم انجام بدین. شکلِ آکورد رو هم روی کلاویه هایی که اونجا هست نشونتون میده.
تفاوت رو قشنگ احساس میکنین. مبحث آکوردها رو بعد از اتمامِ بحثِ گام های مینور انشالا شروع خواهیم کرد.
یه جمع بندی میکنیم: تا به امروز، با تمامِ گام های ماژور آشنا شدیم، گام های مینورِ دیز دار رو هم دیدیم. توی پست های آینده ی مربوط به گامِ مینور، گام های مینورِ طبیعی بِمُل دار رو میبینیم و یاد میگیریم که چطوری از Circle of Fifths واسه رسمِ این گام ها استفاده کنیم. بعدش میریم سراغِ گام های مینورِ ملودیک و هارمونیک.
تا بعد، شاد باشید و سربلند دوستان...
مباحث مرتبط: