شکل گیری گام ماژور، دیز دار (1)، Circle of Fifth

سلام دوستای نازنینم.

قبل از هر چیز، یه نگاهی به این عکس بندازین:

واسه دیدن عکس به اندازه ی اصلی، روی لینک زیر کلیک کنین و دانلودش کنین دوستان

Circle of Fifth

باور بفرمایین، اگه این عکس رو متوجه بشین، کُل گام های ماژور و مینور رو مسلط شدین!! فقط کافیه این عکس رو پرینت کنین بزنین به دیوار، که هر روز ببینین و یه جزئی ازش رو مرور کنین، همین!

حالا توضیحات لازم در خصوص این عکس محشر!!

این عکس، سرکلید های گام های مختلف رو نشون میده، به همراه گام ماژور و مینور مربوط به اون سرکلید. قبل از اینکه بخوام راجب عکس بصورت کامل توضیحی بدم، بذارین اول راجب شکل گیری گام ماژور یه توضیحی بدم خدمت شما، بعدش میریم سراغ عکس و مرور اون.

اول این عکس رو نگاه کنین دوستای عزیز

قبلا اشاره ای مختصر به مفهوم گام شده، و تعاریفی در این زمینه ارائه شده، که به دوستان پیشنهاد میکنم واسه دنبال کردنش کلیه ی مطالب بخش گام شناسی رو مطالعه کنن، بعد بیان سراغ این نوشته. عکسی که میبینین، مربوط هست به گام دو ماژور. در این گام، همونطور که مشخصه، از نُتِ دو (C) حرکت شروع میشه، میره به نُتِ ر (D)، بعدش می (E)، بعدش فا (F)، بعدیش هم سُل (G)، بعدش لا (A)، بعدش سی (B)، و در نهایت دوباره میرسه به خود نُتِ اولی که هست دو. به این میگن یک اکتاو، که از یک نُت شروع میشه، و همه ی نُت های مابین رو میگذرونه و دوباره به خودش میرسه.

ببینین که بعد از علامت کلید سُل، هیچ نمونه دیز یا بمُلی وجود نداره. یعنی اگه بعد از کلید، در قسمت سرکلید ما هیچ علامت دیز و بمُلی نداشته باشیم، یعنی گامِ ما دو ماژور هست.

اگه خوب دقت کنین، این گام، به دو قسمت کلی تقسیم شده که اسمشون رو گذاشته Tetrachord ( تِتراکورد یا همون دانگِ خودمون، شنیدین میگن صدای خواننده ای شش دانگه؟ این همون دانگِ! توضیحاتش رو مفصلا خدمتتون بعدا عرض میکنم). هر تتراکورد شامل چهار تا نُت هست. خوب به این شکل توجه کنین و به خاطر بسپرین گامِ دو ماژور رو.

حالا میریم سراغ زیرِ نُت ها. همونطور که میبینین، دوتا حرف اون زیر بین هر دوتا نُت گذاشته: W حرف اول کلمه ی Whole هست، به معنی "کامل"، و H حرف اول کلمه ی Half هست، به معنی "نیمه" یا "نصف". حالا بیاین از اول این گام، با توجه به این حروف حرکت کنیم بریم جلو بینیم به کجا میرسیم! اولین نُت، نُتِ دو هست. بعدش گفته یک حرکت کامل داریم، میرسیم به نُتِ ر. از ر به می هم میگه یک حرکت کامل داریم. از نُتِ می به فا هم میگه یک حرکت نصف داریم، و... . فکر کنم یه عده از دوستان حدس زدن قضیه از چه قراره! میگه فاصله ی نُتِ اول تا نُتِ دوم کامل هست، یعنی یک پرده ی کامل. یعنی نُتِ دو تا نُتِ ر یک پرده فاصله داره، که این فواصل رو قبلا کامل در مبحث کلیدهای سیاه پیانو خدمتتون توضیح دادم، به اون بخش مراجعه کنین لطفا عزیزان. همینجوری پیش میره تا برسه به نُتِ دو در آخر گام.

قابل توجه عزیزان: الان شما هرچی گام ماژور هست رو یاد گرفتین!!! یعنی چی؟ عرض میکنم خدمتتون. الگوی حروفی که زیر گام دو ماژور نوشته شده رو به خاطر بسپارین، از هر نُتی که شروع کنین به حرکت، و این الگو رو حفظ کنین، به یه گام خاص رسیدین، که البته قانون داره که از چه نُتی شروع کنین به حرکت، که تا چند لحظه دیگه عرض میکنم خدمتتون. پس الگوی گام ماژور، از چپ به راست میشه:

W W H W W W H 

مثلا: من اگه بخوام از نُتِ سُل شروع کنم به حرکت، که گامِ سُل ماژور رو بسازم، اول باید به اندازه ی یک پرده ی کامل از سُل برم به جلو، که میرسم به لا. بعدش از لا به اندازه ی یک پرده کامل برم جلو که میرسم به سی. بعدش از سی به اندازه ی نیم پرده برم جلو میشه دو. از دو به اندازه یک پرده میرم جلو میرسم به ر. از ر به اندازه ی یک پرده میرم جلو میرسم به می. از می اگه من به اندازه ی یک پرده ی کامل برم جلو دیگه به فا نیمرسم، میرسم به فا دیز! پس من توی گامِ سل ماژور، نُتِ فایی که دارم، بصورت خود فا نیست، بلکه بصورت فا دیز هست. از نُتِ فا دیز هم وقتی به میزان نیم پرده برم جلو میرسم دوباره به سُل، که به این شکل کُلِ گام سل ماژور ساخته شد. پس گامِ دو ماژور، هیچ دیز و بملی نداره، اما گامِ سُل ماژور یکی دیز داره، اونم روی نُتِ فا هست.

خُب حالا اینا رو چجوری به خاطر بسپاریم؟!! منکه نمیتونم هی هر بار گامی رو میخوام بفهمم بیام این الگو رو هی تکرار کنم که؟! چه کنیم حالا؟ هیچ کاری نمیخواد انجام بدین، بغیر از یک کار فقط! اونم اینه که اون عکسی که اول پُست بود رو پرینتش کنین بزنین روی دیوار و هر روز نگاش کنین! همه ی گام ها، به همراه اینکه توی کدوم گام دیز بمُلاش چیا هستن توی اون عکس مشخص شدن. به عکس الان نگاه کنین: اون بالا ی بالا، توی ساعت دوازده عکس نوشته C Major، که همون دو ماژور هست. فعلا کاری به زیرِش که نوشته A minor نداشته باشین. از اونم بیاین پایین تر، میبینین که پنج تا خط حامل کشیده، روش نه دیز گذاشته، نه بمُل. پس میفهمین که گامِ دو ماژور، هیچ دیز بمُلی نداره. هر نُتی که گذاشتن جلوتون دیدین که سرکلیدش این شکلیه میگین گام چی هست؟ دو ماژور. حالا برین به سمت راست اون، میبینین که نوشته G Major، این همون سُل ماژوره. ببینین، خوب که دقت کنین روی خطوط حامل مربوط به اون، روی خط حامل پنجم از پایین، که نشون دهنده ی نُتِ فا هست، یه علامت دیز گذاشته. این یعنی توی گامِ سُل ماژور، ما یک دیز داریم، و اون دیز هم فا هست. هرجا این سرکلید رو دیدین میفهمین این گام سُل ماژوره! به همین راحتی.

نُکته ی آخر اینه که: چرا بعد از گامِ دو ماژور، توی اون عکس بالایی، اومده سُل ماژور رو گذاشته؟! چکار کنیم که این بخاطرمون بمونه. لطفا به گامِ دو ماژور یه نگاهی بندازین. به من بگین اسم نُتِ پنجمی، وقتی که از خود دو شروع کنین به شمردن چیه؟ یعنی اولی میشه دو، دومی میشه ر، سومی میشه می، چهارمی میشه فا، و پنجمی میشه سُل. یعنی بعد از دو، اولین نُت در تتراکورد دوم میشه سُل. واسه ساختن گام ها، میان یک گام رو میکشن، بعد با اولین نُت از تتراکورد دوم میرن سراغ گام ماژور بعدی رو میکشن. عکس زیر مربوط هست به گامِ سُل ماژور:

همونطور که میبینین، قسمت تتراکورد اول، عین همون تتراکورد دوم در گام دو ماژور هست، و قسمت تتراکورد دوم هم ادامه ی گام هست، تا برسه به نُتِ سُل. و نُتِ فا در این گام دیز داره. حالا به نظر شما بعد از گامِ سُل، نوبت به کدوم گامِ ماژور هست؟ با توجه به عکس بالا: میشه نُتِ اول در تتراکورد دوم دیگه؟ که میشه نُتِ ر، پس گام بعدی هم هست گامِ رِ ماژور. حالا یه نگاهی به همون عکس اولی در این نوشته بندازین، میبینین که سمت راست گامِ سُل، مورد بعدی گامِ ر ماژور هست. اگه اون الگوی گامهای ماژور رو از نُتِ ر ماژور شروع کنین به حرکت، میبینین که نُتِ فا و دو توی این گام دیز میخورن. به شکلی که میبینین جلوی گامِ ر ماژور توی عکس نشون داده شده که فا و دو دیز دارن.

دوستان یک پیشنهاد. تمامِ گام ها رو از دو ماژور، تا سی ماژور واسه خودتون بررسی کنین ببینین آیا همین دیز ها میشن یا نه. بقیه ی گام های این دایره رو هم بعدا خدمتتون توضیح میدم. آهسته آهسته همشو یاد میگیرین، نگران هیچی نباشین.

راستی، به دلیل اینکه شما با نُتِ پنجم اومدین و گام بعدی رو نوشتین، اسم این دایره هست: دایره ی پنجمین ها (Circle of Fifth).

سرفراز باشین و پیروز دوستای خوبم.

مباحث مرتبط:

شکل گیری گام ماژور، دیز دار (2)، Circle of Fifth

شکل گیری گام ماژور، دیز دار (3)، Circle of Fifth

استفاده از Circle of Fifths برای رسمِ گام های ماژور

بخش اول از آموزش شیوه ی اجرای گام های ماژور (آموزش تصویری)

بررسی گام های ماژور، بِمُل دار

اصول شکل گیری گام های مینور (1)

اصول شکل گیری گام های مینور (2)، گام های ماژور و مینورِ نسبی مربوط به آن ها

اصول شکل گیری گام های مینور (3)، گام های مینورِ با سرکلیدِ بِمُل

گام های مینور هارمونیک و ملودیک

آشنایی با مفهوم گام در موسیقی

دانلود مجموعه ی کاملی درباره ی گام ها و آکوردهای اصلی آن ها، به همراهِ فایل های صوتی تمامِ آکوردها و گام ها بر روی پیانو