فواصل (1)

قبل از اینکه بخوام گام های مینور رو توضیح بدم، لازمه که مروری بر مفهمومِ فاصله ها داشته باشیم، و به خوبی بتونیم اونا رو درک کنیم. عزیزان دقت داشته باشین، هدفِ این وبلاگ این نیست که جملاتِ کتاب ها و سایت های مختلف رو فقط کپی پیست کنه! هدفِ این وبلاگ روشن کردن و برجسته کردنِ مطالبی هست که ممکنه از جلویِ چشمِ ما عبور کنن، اما ما دقتِ لازم و کافی رو واسه دیدنِ اونها نداشته باشیم، ولی مسائلی هستن که در یادگیری ما واسه پیانو خیلی خیلی مهم هستن.

پیانو یک سازِ مادر هست. یعنی چی؟ یعنی در هر آموزشگاهِ موسیقی، واسه آموزش و درکِ صحیحِ تئوری موسیقی میان و از پیانو استفاده میکنن. مثلا واسه اینکه شما سُلفژ رو یاد بگیرین، پیانو یک ساز فوق العاده هست که بتونین نُت های الفبای موسیقی رو درست بشناسین و فرکانسشون رو (بلندی و کوتاهی صدای هر نُت رو) به خاطر بسپارین.

خیلی از اصولی که در تئوری موسیقی به نظر حفظی و غیر قابل فهم میان، با یک نگاه به کلیدهای پیانو قابل درک هستن. مسائلی مثل خودِ الفبای موسیقی و همین بحثِ این پُست، یعنی "فواصل".

به 2 تا تصویرِ زیر نگاه کنین دوستان

(اگه با Wها و Hها در تصویرِ بالا مشکلی دارین، به مباحث گامِ ماژور در وبلاگ مراجعه کنین)

یک نکته ی ریز هست توی این گامِ دو ماژور، که الان میخوام بصورت دقیق واستون روشنش کنم. چرا میگن بینِ مثلا نُت های می و فا نیم پرده فاصله هست، و یا مثلا بین نُت های لا و سی یک پرده؟ دلیلش رو باید روی کلیدهای پیانو جستجو کنین و متوجه بشین. بین کلیدهای می و فا روی پیانو، هیچ کلیدِ سیاهی وجود نداره، ولی بین کلیدهای لا و سی، یک کلیدِ سیاه وجود داره، دلیلش اینه دوستان!

بعضی از کسایی که میخوان پیانو یاد بگیرن، بحث تئوری موسیقی رو سخت و غیر قابل فهم میدونن، فقط و فقط به این خاطر که اصلا به کلیدهای پیانو درست دقت نمیکنن! کلیدها، همون تئوری موسیقی ما هستن، کافیه درست نگاهشون کنیم و بفهمیمشون، تا کامل رامِ ما باشن، و بتونیم تئوری موسیقی رو بهتر درک کنیم.

بقیه ی تئوری موسیقی یه سری اسم هست، که واسه حالت های مختلفی میگذارن، که بتونن بینشون تفاوت ایجاد کنن.

مثلا: به اولین نُت از هر گام، میگن نُتِ تُنیک. به هر آکوردی که روی این نُت ساخته بشه هم میگن آکوردِ تُنیک (بحث آکوردها رو بصورت مفصل، بعد از توضیحِ گامِ های مینور شروع میکنم دوستان عزیز).

بصورت خیلی ساده، به نسبَتِ تفاوتِ زیر و بمیِ دو نُت به هم، که باعث میشه شما تفاوت بین اونها رو بتونین تشخیص بدین، میگن "فاصله". یعنی چی؟ یعنی اینکه برین پشت پیانو بشینین، اول کلیدِ دو رو، توی هر اکتاوی که خواستین بزنین، بعدش کلیدِ ر رو فشار بدین. گوشتون و در نتیجه مغزتون بصورت اتوماتیک میگه که این دوتا باهم فرق میکنن. به این میگن فاصله.

توی گامِ دو ماژوری که تصویرِ بالا نشون داد، ما هشت تا نُت داریم. اولین و آخرین نُت، هر دو، نُتِ دو هستن، اما توی دوتا اکتاو متفاوت. در این حالت، میگن نُتِ دوی دومی، یک اکتاو از نُتِ دوی اولی، بالاتر هست. چرا؟ چون صدای دویِ دومی زیرتر هست، و صدای دویِ اولی بَم تره.

ما باید فواصل رو بشماریم. یعنی از ما میپرسن: نُتِ ر در چه فاصله ای تا نُتِ دو هست؟ ما هم واسه جواب دادن به این سوال، میایم و از خودِ نُتِ دو شروع می کنیم به شمُردن. اینجوری: نُتِ دو در فاصله ی "یک" هست، بعدش میشه نُتِ ر. پس نُتِ ر در فاصله ی دوم هست، نسبت به نُتِ دو. هر نُت با خودش در فاصله ی اول هست. ما چیزی به اسمِ فاصله ی صفرُم نداریم! یعنی اینکه نُتِ دو نسبت به خودش در فاصله ی اوله. اینو به خاطر داشته باشین. بقیش دیگه سادست.

سوال: نُتِ لا نسبت به نُتِ دو در چه فاصله ای هست؟ بشمارین. جواب میشه فاصله ی ششم. از دو شروع میکنیم به شمردن: دو، ر، می، فا، سُل، لا. میشه ششم. به همین راحتی.

یک اکتاو، میشه از یک نُت تا فاصله ی هشتُم. یعنی از یک نُت تا همون نُت، اما زیر ترش، درس مثل گامِ دو ماژور بالا.

فاصله ها بالا رونده و پایین رونده هستن. تصویرِ گامِ دو ماژوری که بالا هست، یک گام، با فواصلِ بالا روندست. تصویرِ زیر، گامِ دو ماژور هست با فواصلِ پایین رونده، که واسه تنوع اون رو، روی کلیدِ فا نشونتون میدم

و در نهایت، این تصویرِ گامِ دو ماژور هست با فواصل بالا رونده و پایین رونده، یعنی اول بالا روندست، بعدش میشه پایین رونده، روی کلیدِ سُل

واسه اینکه مبحث طولانی نشه، قسمت های بعدی مبحث فواصل رو توی پُست های بعدی میارم.

شاد باشید و سلامت دوستان...

مباحث مرتبط:

فواصل (2)

فواصل (3)