درباره ی پیانو

برگرفته از سایت آقای حامد موثقی

درباره پیانو
پیانو مهمترین و قوی ترین ساز خانواده کلاویه ای یا کلید دار است. این ساز را ساز مادر نامیده اند زیرا هم از محدوده یا وسعت صدای بیشتری نسبت به سازهای دیگر ( به غیر از ارگ ) برخوردار است و هم این امکان را به نوازنده می دهد تا همزان ده نت را اجرا کند، یعنی به تعداد تمام انگشتان دست. محدوده صدای این ساز کمی بیشتر از هفت اکتاو است و از لحاظ کیفیت و طنین صدا، مطبوع ترین و وسیع ترین ساز در بین سازهای موسیقی است. این دو خصوصیت سبب شده که از پیانو به عنوان ساز سلو ( تک نواز )، ساز همراهی کننده و نیز ساز شرکت کننده در ارکستر مجلسی و بزرگ و همچنین در سبک های جدید جز ، راک و پاپ استفاده شود. 
کلمه پیانو کوتاه شده کلمه "Piano-Forte " (به معنی ضعیف-قوی) است که در سال 1709 توسط  Bartolommeo Cristofori ایتالیایی از روی ساز دیگری به نام هارپسیکورد ساخته شد. کریستوفوری با تغییر بر روی مکانیسم زخمه ای هارپسیکورد، آنرا تبدیل به کوبشی نمود. در این سیستم جدید شستی ها با مکانیسم خاصی به مضراب های چکشی ساز مربوط می شوند، به طوریکه هرگاه بر روی شستی بکوبیم، چکش مضراب نیز بر روی سیم کوبیده شده و دوباره به عقب باز می گردد. این سیستم بعدها توسط آلمانی ها تکمیل شده و پیانو های امروزی به وجود آمدند.   

انواع پیانو:

گراند پیانو (Grand Piano) 

گراند پیانو یا پیانوی بزرگ که به فارسی گاهی آن را پیانو رویال نامیده اند. در این نوع، سیم ها به صورت افقی قرار گرفته اند و چکشها از زیر به سیم ها ضربه می زنند. این ساز صدای با شکوه و پر طنینی دارد و بیشتر در سالن های کنسرت و ارکسترهای بزرگ استفاده می شود.

پیانو دیواری (Upright Piano)

نوع دوم پیانو، " پیانو دیواری"  است که به زبان های اروپایی به آن" پیانینو" یا پیانوی کوچک می گویند. همچنین پیانو آپ رایت (UpRight ) نام دیگر این ساز به زبان انگلیسی است. پیانو دیواری نسبت به گراند پیانو کم حجم تر و ارزان تر بوده از این رو برای استفاده در منزل مناسب تر است. سیمها در آن به صورت عمودی قرار گرفته اند و چکشها از جلو به سیم ها ضربه وارد می کنند.

پیانو های دیجیتال (Digital Piano)

پیانو های دیجیتال همانطور که از نام آن پیداست از تکنولوژی دیجیتال برای تولید اصوات استفاده می کنند و از این منظر با پیانو های مکانیکی یا آکوستیک که از سیستم سیم و چکش بهره می گیرند کاملاً متفاوت هستند. صدای این نوع پیانو با الگو برداری از صدای پیانو های آکوستیک ساخته شده است که به این الگو ها که از همه نت های یک پیانو ساخته شده اند سمپل (Sample ) گفته می شود. این اصوات در هنگام نواختن به کمک بلندگوهای پیانو تقویت و پخش می شود. گرچه سیستم دیجیال تولید صوت هنوز نتوانسته جایگزین سیستم های آکوستیک که از ارتعاش سیم و انتشار صوت در هوا بهره می گیرند شود ولی به دلیل امکانات و شرایط آسانی که امروزه فراهم کرده اند این نوع پیانو توانسته جایگاه خود را در بازار پر رقابت پیانو تثبیت کرده و نظر بسیاری از کاربران پیانو را به خود جلب کند.

در ایران دو  نوع ساز دیگر به دلیل شباهت های ظاهریشان با پیانو همواره مردم را به اشتباه انداخته است که به آنها نیز در زیر می پردازیم:

ارگ (Organ) 
ریشه تاریخی ارگ به قرن چهارم میلادی باز می گردد که در آن زمان ارگ ها عمدتا در کلیسا ها استفاده شده و با سیستم باد کار می کردند. از آن زمان تا کنون ساختمان و مکانیسم این ساز تغییرات زیادی کرده و کامل تر شده است. ارگ های امروزی اکثرا برقی و یا الکترونیکی هستند و در آنها سعی شده تا صدای واقعی ارگ که قبلا با نیروی باد ایجاد می شد، شبیه سازی شود. وسعت صدادهی ارگ کلیسا در حدود 9 اکتاو است که در بین تمام سازها وسیعترین ساز به حساب می آید.
در شکل زیر یک ارگ برقی مشاهده می شود:

کیبورد الکترونیکی (Electronic Keyboard) 
کیبورد الکترونیکی ، که این روزها به اشتباه به آن ارگ گفته می شود ساز دیگری از خانواده سازهای شستی دار است که از تکنولوژی الکترونیک برای تولید صدا ها استفاده می کند. اکثر کیبورد های موجود برای استفاده در خانه طراحی شده اند و شامل امکانات زیادی برای شبیه سازی صدای ساز ها و گروه های موسیقی مختلف، ریتم ها و همراهی های اتوماتیک (Accompaniment ) و نیز امکانات آموزشی هستند. این ساز بدلیل امکانات زیاد و قیمت ارزان آن - قیمت این ساز بسته به مدل و امکانات آن ممکن است بسیار متفاوت باشد - ، در حال حاضر بیشترین فروش را در بین سازهای ذکر شده دارد. 
هزینه خرید یک پیانو برای اکثر خانواده های ایرانی تقریبا سنگین است، به علاوه کیبورد شامل امکانات اضافی و تنوع صدا نیز می باشد. به همین خاطر کیبورد در حال  حاضر بیشتر از پیانو در خانه های ایرانی یافت می شود.